MOJA WARMIA I MAZURY: Gietrzwałd-Sanktuarium Maryjne

Gietrzwałd jest miasteczkiem malowniczo położonym w połowie drogi pomiędzy Ostródą, a Olsztynem pośród wzgórz i przepięknych lasów, nad maleńką rzeczką Giłwą-prawym dopływem Pasłęki.Początkowo nazwa wsi brzmiała Dittrichswald, co oznaczało „dziewiczy las”. Polska nazwa pojawiła się w XVII wieku. Lokacji Gietrzwałdu dokonała 19 maja 1352 r. Kapituła Warmińska na pruskim polu Gudikus.
Gietrzwałd stał się sławny dzięki Objawieniom Matki Bożej. Objawienia gietrzwałdzkie miały miejsce dziewiętnaście lat po Lourdes i trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Głównymi wizjonerkami były: trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. Obie pochodziły z niezamożnych polskich rodzin. Matka Boża przemówiła do nich po polsku, co podkreślił ks. Franciszek Hipler: „w języku takim, jakim mówią w Polsce”.

W wielkim skrócie przebieg objawień był następujący: Matka Boża objawiła się pierwszy raz Justynie, kiedy powracała z matką z egzaminu przed przystąpieniem do Pierwszej Komunii świętej. Następnego dnia „Jasną Panią” w postaci siedzącej na tronie z Dzieciątkiem Jezus pośród Aniołów nad klonem przed kościołem w czasie odmawiania różańca zobaczyła też Barbara Samulowska. Na zapytanie dziewczynek: Kto Ty Jesteś? Odpowiedziała: „Jestem Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta!” Na pytanie: Czego żądasz Matko Boża? Padła odpowiedź: „Życzę sobie, abyście codziennie odmawiali różaniec!”. Dalej między wieloma pytaniami o zdrowie i zbawienie różnych osób, dzieci przedłożyły i takie: „Czy Kościół w Królestwie Polskim będzie oswobodzony?” „Czy osierocone parafie na południowej Warmii wkrótce otrzymają kapłanów?” – W odpowiedzi usłyszały: „Tak, jeśli ludzie gorliwie będą się modlić, wówczas Kościół nie będzie prześladowany, a osierocone parafie otrzymają kapłanów !” Aktualność tych pytań potwierdzały prześladowania Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym przez carat i ograniczaniu jego wpływów w zaborze pruskim w okresie Kulturkampfu. Odpowiedzi Matki Bożej przyniosły wtedy pocieszenie Polakom. Faktycznie one się wypełniły. Stąd Polacy ze wszystkich dzielnic tak gromadnie nawiedzali Gietrzwałd. Przez to władze pruskie od razu w sposób zdecydowanie negatywny odniosły się do objawień. Wielkie zmiany dokonały się w życiu społeczno-politycznym. Objawienia Matki Bożej uznano jako przebudzenie świadomości narodowej miejscowych Warmiaków i odrodzenie się ich poczucia jedności z Polakami z innych dzielnic. „Skoro Przenajświętsza Panienka przemówiła do dzieci warmińskich po polsku to grzechem jest jeśli ktokolwiek języka ojczystego jako daru Bożego się wyrzeka!” Argumentem tym posługiwali się działacze narodowi z południowej Warmii, kiedy w 1885 roku podejmowano akcję petycyjną i organizowali wiece w sprawie przywrócenia języka polskiego w szkołach ludowych.
Warto wspomnieć, że Gietrzwałd jest jedynym uznanym miejscem objawień Matki Boskiej w Polsce. W Bazylice znajduję się cudowny obraz Matki Bożej namalowany przez nieznanego artystę w drugiej połowie XVI wieku.

Jeszcze podczas trwania objawień , 16 września 1877 roku w miejscu, gdzie dzieciom ukazywała się Matka Boska umieszczona została kapliczka z figurą Marii Panny. Została ona wykonana w Monachium. Była ona wielokrotnie odnawiana, ostatni raz w 1977 roku.

Na terenie Sanktuarium znajduje się pobłogosławione 8 września 1877 roku wieczorem przez Matkę Bożą źródełko, z którego pielgrzymi czerpią wodę.

Z okazji 130 rocznicy rozpoczęcia Objawień w Gietrzwałdzie została poświęcona również monumentalna droga krzyżowa:

Za sprawą poety Andrzeja Samulowskiego 6 kwietnia 1878 roku otwarta została w Gietrzwałdzie księgarnia polska. Prowadził ją na początku wraz ze Stanisławem Romanem. To on w korespondencjach do gazet Pomorza i Wielkopolski zachęcał rodaków do pomocy w pracy narodowej na Warmii. Wraz z Janem Liszewskim i Franciszkiem Szczepańskim doprowadził Samulowski do założenia „Gazety Olsztyńskiej”, której numer okazowy z datą 25 marca 1886 roku został wydrukowany właśnie w Gietrzwałdzie.