Skansen w Olsztynku

Pierwsze muzeum powstało z inicjatywy Prowincjonalnego Konserwatora Zabytków - Richarda Dethlefsena w 1909 roku w Królewcu. Wybudowano wówczas kopie ludowych budowli drewnianych z XVIII - XIX wieku pochodzących z regionów Prus Wschodnich: z Warmii, Mazur, Powiśla i terenów Litwy. Okres sprzed kolonizacji krzyżackiej ilustrował grób skrzynkowy i kurhan z okresu brązu. Królewiecki Park Etnograficzny - „Dorfmuseum” otwarto w 1913 roku.
W latach 1938 -1940 r. przeniesiono park etnograficzny z Królewca na miejskie grunty pod Olsztynkiem w powiecie ostródzkim, przeznaczając teren 35 ha. Z tamtego założenia zachowanych jest obecnie 12 obiektów architektury. Na skutek działań wojennych zabytkowe wyposażenie obiektów uległo zniszczeniu. Po 1945 roku bezpośrednią opiekę nad zespołem muzealnej zabudowy sprawował Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie. W 1962 r. Park Etnograficzny w Olsztynku stał się Oddziałem Muzeum Mazurskiego, który w 1969 roku przekształcono w autonomiczną placówkę pod nazwą Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku. W 1985 roku włączono do MBL - PE dwa budynki zabytkowe usytuowane na terenie zespołu staromiejskiego w Olsztynku - dawny kościół parafialny obecnie Salon Wystawowy oraz basztę na linii miejskich murów obronnych - tzw. ”Dom Mrongowiusza”.
Obecnie do Muzeum należy ok. 90 ha ziemi, przy czym na 35 ha znajdują się: 1 stanowisko archeologiczne, 1 grób kurhanowy oraz 66 obiektów dużej i małej architektury, reprezentujących zróżnicowaną zabudowę wsi powstałą na przestrzeni XVIII - XX wieku na terenach Warmii, Mazur, Powiśla i Litwy. Wyposażenie budynków stanowią zebrane po 1945r. eksponaty pokazujące tradycyjne metody pracy i obrzędy na wsi w XIX i XX wieku.
Historia muzeum- Wiesława Chodkowska